معرفی بوستان خواجو

کمال الدین ابوالعطاء محمود بن علی بن محمود، معروف به خواجوی کرمانی از مشاهیر شعرا و عرفای قرن هفتم و هشتم هجری است. خواجو، از خواجگان کرمان است و تخلص او، «خواجو» از همین نسبت گرفته شده است. وی در سال ۶۸۹ هجری قمری در کرمان متولد شد و در همان جا به تحصیل علوم و فنون متداول مشغول شد. خواجوی کرمانی به نخل‌بند شاعران نیز شهرت دارد. او در دوران جوانی، جدا از کسب دانش‌های معمول روزگار مسافرت را نیز پیشه نموده و سفرهایی به اصفهان، آذربایجان، شام، ری، عراق و مصر نیز داشته ‌است و پس از بازگشت از این سفرهای طولانی در شیراز اقامت گزید. او القابی مانند: خلاق المعانی و ملک الفضلا نیز داشته ‌است. خواجو از جوانی با نقاشی، نخلبندی و موسیقی آشنایی جدی داشته است. "همای و همایون" او علاوه بر آن که با "خسرو و شیرین" نظامی و "ویس و رامین" فخرالدین اسعد گرگانی پیوندهایی دارد، با "ورقه و گلشاه" عیوقی نیز دارای مشترکاتی است. خواجو از نخستین گویندگانی است که با تضمین شعر دیگران نوعی تخمیس ساخته است. او از معروف ترین پیروان نظامی گنجوی است و آخرین منظومه اش؛ "گوهرنامه"، نشان می دهد که با آثار امیر خسرو دهلوی هم آشنایی داشته است. او در نیمه اول سده هشتم هجری پس از قریب به 63 سال زندگی در شیراز درگذشت و در تنگ الله اکبر این شهر، نزدیک رکن آباد به خاک سپرده شد. در تقویم رسمی ایران هفدهم دی ماه بعنوان روز بزرگداشت خواجوی کرمانی نامگذاری شده است.

دکتر محمود عابدی؛ عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی توضیحاتی خوب و کاملی از خواجوی کرمانی دارد:
«خواجوی کرمانی شخصیتی استثنایی و جالب است. خاندان او کابلی بودند و می‌توان استنباط کرد که از مهاجران شرق ایران به‌ شمار می‌رفتند. از رهگذر بعضی از اشاراتی که در اشعار خواجوی کرمانی مشاهده می‌شود می‌توان دریافت که به نقاشی ورود داشته و موسیقی را خیلی خوب می‌شناخته است.
خواجوی کرمانی نتوانست شخصیت و خاندانی پیدا کند که در پناه آن‌ها به شعر و هنر خود بپردازد و از این نظر می‌توان گفت یک شاعر شکست خورده است. خواجو به شهرهای مختلفی سفر کرد و هم به شیراز، یزد و کرمان رفت ولی نتوانست تصمیم بگیرد که به کدام طرف برود و در آنجا سکنا گزیند.
عرفان خواجو بسیار متفاوت است؛ زیرا زبانش تصوّف و عرفان است ولی فکر شاعر، عرفانی نیست و به مبنایی دیگر اتکا دارد. این شاعر اگر چه اهل زهد و شریعت بود؛ ولی با موسیقی هم الفت داشت. خواجوی کرمانی از نظر تنوّع بحر عروضی و وزن، بعد از مولوی و دیوان شمس قرار دارد. در اشعار این شاعر اوزان شادی وجود دارد که نشان از توجه او به اشراف و دربار را می‌رساند.
زبان خواجو به مردم نزدیک است و نشان می‌دهد که با توده مردم الفت داشته و با آن‌ها می‌زیسته. عرصه زبان خواجو باز است و مشخص می‌کند که بعضی از اشعارش برای بزم و شادی سروده شده و تقریباً همه غزل‌ها یکی است و نشان می‌دهد که با آواز و سرایش تناسب دارد و از نظر محتوایی شاد هستند. خواجوی کرمانی نخستین کسی است که با اندیشه‌های ابن‌عربی آشنایی دارد و به طور غیر مستقیم عراقی را می‌شناسد. به نظر می‌رسد آثار ابن‌عربی (پژوهشگر، فیلسوف، عارف و شاعر مسلمان عرب اهل اندلس) در آن روزگار و در شهرهای کرمان و فارس مورد استفاده بوده است. در اینجا می‌توان پاسخ این پرسش را به دست آورد که حافظ با اندیشه‌های ابن‌عربی آشنا و با آن ارتباط داشته است. خواجو تسلط بسیاری به کلمه و لغت داشت و کلمه‌ای نیست که در زبان خواجو وارد شود و معنای دومی برایش نسازد و همین توجه بسیار به کلمه در شعر به معنی آن لطمه زده است».

آرامگاه خواجو
قبر وی در شمال شیراز و مشرف بر دروازه قرآن می‌باشد. این آرامگاه در سال ۱۳۱۵ شمسی با اعتبارات اداره فرهنگ فارس ساخته شد. محل آرامگاه در محوطه‌ای بدون سقف قرار دارد. در وسط صفه آن سنگ قبری است که بالای آن محدب و دارای برآمدگی است. در سال ۱۳۳۷ شمسی اداره باستان‌شناسی فارس اقدام به ساخت یک اتاق در قسمت شمالی محوطه آرامگاه کرد. در پیشانی این اتاق دو غزل از غزلیات خواجو به خط نستعلیق بر روی کاشی‌های آنجا نوشته شده‌است با این مطلع:

دوش می‌کردم سؤال از جان که آن جانانه کو؟ گفت: بگذر زان بت پیمان شکن پیمانه کو؟

و دیگری به مطلع:

صبحدم دل را مقیم خلوت جان یافتم از نسیم صبح بوی زلف جانان یافتم

کمی بالاتر از مقبره خواجو سه غار به چشم می‌خورد. یکی از آنها غاری است که محل عبادت و ریاضت زهّاد و مشایخ بوده و خواجو نیز مدتی در آن جا به عبادت مشغول بوده‌ است. غار دیگر که در دهانه آن طاقی ضربی از نوع طاق کجاوه‌ای از سنگ و آجر زده شده محل قبر خواجه عمادالدین محمود، وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو است. در کنار این غار نقش برجسته‌ای از جنگ رستم و شیر دیده می‌شود که به دستور حسینعلی میرزا فرمانفرمای فارس در سال ۱۲۱۸ هجری قمری ساخته شده‌ است. در کنار آن نیز نقش برجسته ناتمامی از فتحعلی شاه قاجار و دو تن از پسرانش به چشم می‌خورد. در دو طرف این نقش برجسته دو نیم ستون به سبک ستون‌های دوره زندیه در درون کوه کار شده‌است. در سال ۱۳۷۰ به همت دانشکده ادبیات دانشگاه کرمان، کنگره بزرگداشت خواجو در کرمان برگزار شد و مراسم اختتامیه این کنگره در شیراز انجام گردید. با همین انگیزه به همت شهرداری شیراز و استانداری فارس، آرامگاه خواجو مرمّت و بازسازی شد که شامل بازسازی کف و بدنه و ایجاد یک سری دیواره‌های عمودی با مصالح سنگی است که در نوع خود کم نظیر است و از آثار خلاقانه معمار چیره دست شیرازی؛ مهندس مهرداد ایروانیان است. همچنین مجسمه‌ای زیبایی از خواجو توسط هنرمند مجسمه ساز شیرازی؛ استاد علی قصرالدشتی ساخته و در این مکان قرار گرفته ‌است. بنای آرامگاه خواجوی کرمانی به شماره ۹۱۶ در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است و هم اکنون در اختیار سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری شیراز می باشد.

ساعات بازدید : همه روزه از ساعت 7:30 الی 24

دریافت تصویر

منبع : سازمان سیما، منظر و فضاهای سبز شهری

مطالب مرتبط با این موضوع :

نظرسنجی

لینک های مرتبط

پیوندها

آمار بازدید سایت

بازدید امروز : ۵۷

تعداد بازدیدکنندگان امروز : ۴۴ نفر

کل بازدیدکنندگان : ۲۵۷۳۳۴نفر

کلیه حقوق این سایت متعلق به سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری شیراز می باشد

نام :
پست الکترونیک :
شرح :
نظر :	برای ارسال نظر خود، دکمه ارسال را بزنید
کد امنیتی را وارد کنید